Szczepionki - wprowadzono nas w błąd!

O wielu rzeczach można i należy dyskutować.

O tym jednak, że dzieci należy szczepić dyskutować po prostu nie trzeba. Na szczęście!

Bardzo szeroko zakrojona dyskusja dotycząca szczepień jednak odbyła się po roku 1998, kiedy Andrew Wakefield opublikował swoją pracę w uznanym czasopiśmie Lancet. Dotyczyła ona rzekomego powiązania szczepienia szczepionką przeciwko odrze, śwince i różyczce (szczepionka MMR - measles, mumps, rubella) z wystąpieniem u dzieci nią szczepionych autyzmu. Badanie zostało uznane jednak za oszustwo, artykuł wycofany, a Wakefieldowi odebrano licencję - sprawę badano i omawiano w licznych artykułach, które nie potwierdzają powiązania tego szczepienia z wystąpieniem autyzmu [1-4].

Oczywiście, każdy lek może wywołać działania niepożądane i trzeba mieć tego świadomość. Czy jednak przyjmując ibuprofen pamiętamy o potencjalnej niewydolności nerek? Czy chociażby w przypadku klarytromycyny i azytromycyny zdajemy sobie sprawę o możliwości wystąpienia zespołu Stevens-Johnsona? Nawet witamina C w skrajnych przypadkach może wywołać reakcje nadwrażliwości. Tak samo i szczepionki nie są wolne od potencjalnych działań niepożądanych. Dysproporcja pomiędzy korzyścią zabezpieczenia naszych dzieci przeciwko danej chorobie i częstym, poważnym powikłaniom jakie za sobą niosą, a znikomym ryzykiem działań niepożądanych jest jednak ogromna. Na korzyść wykonywania szczepień.

Z roku na rok, wśród małych pacjentów, którzy zgłaszają się do szpitala, w którym pracuje, jest coraz więcej osób nieszczepionych.

- Czy Pani dziecko jest szczepione zgodnie z kalendarzem szczepień?
- Nie.
(wtedy moje serce zaczyna bić szybciej)
- A czy Pani dziecko jest w ogóle szczepione?
- Nie.

W tych przypadkach, a dotyczą one w moim przypadku najczęściej profilaktyki przeciwtężcowej, powstają znaczne trudności. Wystąpienie choroby jaką jest tężec wiąże się z ogromnym zagrożeniem dla życia dziecka. Jeśli personelowi uda się przekonać Rodziców do powagi sytuacji (co też często implikuje kolejne trudności) należy podjąć odpowiednie działania - niestety w przypadkach dzieci nieszczepionych podanie popularnego ATX (a więc dawki przypominającej, tj. szczepionki, anatoksyny) jest niewystarczające. Należy podać surowicę (antytoksynę), której dostępność jest znacznie mniejsza, a lek jest drogi.

Pewna zła praca już się dokonała. Zasiano ziarno niepewności w społeczeństwie. Odpowiednią postawę możemy jednak starać się przywracać. Prowadzone są różne prężne akcje. Ja tym krótkim artykułem, chciałbym zachęcić, aby właśnie każdy z nas przy okazji spotkania "pacjenta nieszczepionego", każdorazowo przedstawił kilka argumentów, które wg mnie naprawdę trafiają do świadomości:

• artykuł, który zasiał wiele wątpliwości został obalony (sprawa Wakefielda)
• każdy lek, w tym szczepionki, mogą wywołać jakieś działania niepożądane (stawiamy sprawy jasno i zwracamy uwagę na chociażby przedstawioną przeze mnie powyżej dysproporcję)
• jako lekarze-rodzice szczepimy swoje dzieci (to jest ogromny argument i najlepiej przedstawia nasze zaufanie wobec szczepień - w końcu gdybyśmy mieli wątpliwości, nie robilibyśmy "tego" własnym dzieciom)

Kropla drąży skałę!

I jeszcze na koniec: na stałe utkwiły mi w pamięci słowa prof. Leszka Szenborna (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Katedra Pediatrii i Chorób Infekcyjnych)

"Nieszczepienie dzieci to tak jak jazda autostradą pod prąd." W mojej ocenie trafione w punkt.

Piśmiennictwo:
1. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa021134
2. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(99)01239-8/fulltext
3. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/193604
4. https://www.bmj.com/content/342/bmj.c7452